XX GASIR BASHI "SHARIQ KLUBI" TARIHI

1907nche yelning 1nche dekabr' konenda mashhur "Bolgar" kunakxanasenda berenche tapqir tatar-moselaman yash'lare jielip "Shariq" klubi kicheleren oeshtira bashliylar. 1907-1908 yellarda "Bolgar"ning 20nche bulmasenda jielalar.

1909nche yelda "Shariq" klubi yanga och qatli binaga kucha (xazerge Tatarstan urami, 8nche yort). Berenche qatta - klub idarase, garderob hem kassa, ikenche qatta - 150 keshelek tamasha zali, loto ueni bulmase hem uquchilar bulmase bulgan, rus-moselman kitapxanase urnashqan.

Klub belan aqsaqallar soveti idara itken. Ozaq yellar dawaminda ataqli magrifatche Ibrahim Waliulla uli Teregulov alege idaraneng raise bulgan. Idaraga tarixchi G.Axmarov, tel belgeche M.Korbangaliev, dramaturglar G.Qamal, hem G.Kolaxmetov, yazuchi G.Karam, G.Sharaf, Sh.Axmarov h.b. kergan.
"Shariq klubi" leksialar, disputlar, konsertlar uzdirgan, bayram charalari oeshtirgan.

"Sayar" truppasi da shunda oesha. Atnaga 2 spektakl' quela ("Bankrot", "Bezneng sheher serlare", "Baxetsez yeget", "Uynash", "Qizganich bala"). Shulay uq ruscha da spektakl'lar uynalagan.

Klubka yazuchilar, nashirlar, studentlar, kursistkalar, mektep uquchilari, uqituchilar, prikazchiklar, bay ullari h.b. kileler. Jamgiase 30-40 agza. A kienuga kilganda, milli kulmakme, Auropa kachtumeme - amma qalfaq, kalapush majburi.

Shariq klubiyniyng xatta uz ustavi bulgan, a aqsaqallar soveti aerucha danliqli qazanlilarga xormat bilgese "pochetli bilet" birerga xoquqli bulgannar. Alege bilet spektakl'larga, bashqa kungel achu charalarina keru momkinlegen ta`min itken.
Klubta qilli orkestr da bula. G.Tuqay: "Auwelde ital'yan garmuninnan bashqa uen qorali kurmagan tatarlarga alle nindi orkestrlar jiep alle nindi koylar uyniy bashladilar… Qazandagi Shariq klubina bu xezmate ochen millet isemennan raxmat uqimasqa momkin tugel,"- dip yazgan.

Klub eshenda torle yellarda G.Tuqay, F.Amirxan, G.Qamal, S.Ramiev, G.Kolaxmatov, S.Raxmankulov, N.Yushkov (yazuchilar), G.Kariev, S.Gizzatullina-Voljskaya, V.Mortazin-Imanski (artislar), V.Apanaev, I.Galiakbarov, G.Zaypin, I.Kozlov, G.Treyter qatnashqannar. (tulirak meglumat birede)

XXI GASIR BASHI "SHARIQ KLUBI" TARIHI

1997 nche yelning mart ae ide bulsa kirak. "Azatliq" tatar yashlere berlegeneng yegetlare-qizlari chirattagi "Yagimli yaz" festivalena azerlengen chaqta jieliship soyleshep utirdiq. Chitten kilgen tatar yash'leren nichek qarshilap, urnashtirip, bashqalada nerseler kurseterga, nichek kungel acharga - digan uylar borchiy ide. "Tatar yash'lere ochen ber de irkenlep jielip soylesher, aralashir ochen berni da yuk Qazanda", - digen fikerge kildek. Axirda "Shariq klubi"n iske tosherep, uzebezga shuni qaytarik dip kileshtek.

Shulay itep, mart axirinda "Shariq klubi"ning berenche utirishi Tatar ijtimagiy uzege binasinda uzdi. Xazer de klub yashlerne shul binaga jiya.

Ing berenchelerden kunak bularak Qazan shehere echke eshler idareseneng narkomaniaga qarshi koresh bulege bashligi Zofar Xujiev bulldi. Annan song - "Yagimli yaz"ga kilgen Ufa, Samara qunaqlari, ul chaqtagi yash'ler komiteti (xazerge yash'lar hem sport ministrligi) raise Marat Bariev, informatsia bulege belgeche Anber Karmeev buldilar.

Berenche kichelerne "Shariq klubi"ning "atalari" bularaq Rafis Jemdixan belan Ramay Yuldashev uzdirdilar. Shulay uq alarga Aysilu Gali da yardem itte. Bashlanip kitkende ayga ber gena mertebe jielishular bulsalar, tora-bara anisi da jitmi bashladi.

2000 nche yeldan Amil Nur taqdime belan atnaga ber jiela bashladiq. Ul uzen aqladi: ber-berebez belan kubrak aralasha, soyleshe bashladiq. Teatrlarga, konsertlarga, seyahetlerge hervakit klub belan berga jieliship yoribez.

XX gasir "Shariq klubi"ning varisi bularaq uz teatribizni buldirirga digan uy kilde. Hem nihayat, 2002nche yelda klubning uz teatri da oeshti.

2002 nche yelning 27 aprelenda "Shariq"ta prem'yera - G. Qamalning "Berenche teatri" isemle spektakl' queldi. Shul spektakl'ne ikenche tapqir Bolgradagi yash'ler foruminda da kursetelde.

Klub tarixinda kemnar gena uzeneng ezen qaldirmadi: "Shariq"ta yazuchilaribiz da, galimnarebez da, sangat eshleklare da, deputatlar da, jurnalistlar da yesh bulip tora. Alay gina da tugel, bashqa sheherlerdege (Challi, Samara, Meskew, Tuben Novgorod, Yakutsk) yash'ler klublari belan xabarleshep, aralaship torabiz.

Tatar yash'leren bugen nerse qiziqsindira, nerse borchiy - shular xaqinda soyleshebez. Temalarni da herkemne tinglap, herber taqdimne isepke alip saylarga tirishabiz.

"Shariq"ning sostavi da yangarip-uzgarep tora, yanga keshelar kila tora. Hem albatta, herkemne "Shariq" ta yelmaep, "Yakti chiray, taqta chay" dip qarshi alabiz.

Raxim itegez!